27 February, 2008

Ανώνυμος ή επώνυμος;

Το θέμα της "ανωνυμίας" στο διαδίκτυο είναι σχεδόν τόσο παλιό όσο και η ιστορία του διαδικτύου. Ποτέ όμως δεν είχε γίνει τόσο επίκαιρο όσο μετά την ανάπτυξη του Web 2.0 και την εξάπλωση του φαινομένου που αναφέρεται γενικότερα ως Social Media.

Η πεποίθησή μου πάντα ήταν υπέρ της ανωνυμίας των απόψεων στο διαδίκτυο. Σε αυτό το κοινωνικό πείραμα εκατομμύρια διασυνδεδεμένων ανθρώπων θεωρώ τη δυναμική αυτή μοναδική. Είναι πρωτόγνωρη ευκαιρία για μια "σύγκρουση" και ξεσκαρτάρισμα απόψεων χωρίς τις "αδυναμίες" της συμβατικής κοινωνίας όπου συνηθίζει να συγχέει το λόγο αυτό καθεαυτό με την πηγή, αυτόν που τον φέρει δηλαδή. Δίνει την προοπτική για ελαχιστοποίηση πχ επιθέσεων ad hominem. Μη έχοντας απέναντί σου το πρόσωπο, την επιλογή ενδυμασίας του, μη γνωρίζοντας τον παρελθόν, την καταγωγή, το χρώμα, την προφορά αυτού που μιλάει αναγκάζεσαι να αυτο-ρυθμίζεσαι στο πως δέχεσαι τις απόψεις του και είναι περισσότερο πιθανό να δώσεις σημασία στην ουσία του λόγου παρά στο ποιος τον φέρει αυτόν και για ποιο λόγο. Σκέψεις που, περισσότερο στην Ελλάδα από οποιαδήποτε χώρα έχω ζήσει ως τώρα στη ζωή μου, περνούν από το μυαλό των περισσότερων ανθρώπων που μιλάς. Η πλειοψηφία των Ελλήνων θέλει να ξέρει από την αρχή ποιος είσαι. Πώς σε λένε, ποια είναι η οικογένειά σου, η καταγωγή σου, η ομάδα σου. Το παρελθόν σου , το παρόν σου. Με βάση αυτά, δημιουργείται συνειδητά ένα φίλτρο συμπάθειας ή αντιπάθειας και ο λόγος σου από κει και πέρα περνά και διαμορφώνεται μέσω αυτού. Είναι θέμα χρόνου να μπεις σε μια από τις διαθέσιμες κατηγορίες ανθρώπων που έχουν στην γκάμα τους. Άπαξ και αυτό γίνει , από κει και πέρα ό,τι και να εκφέρεις ως άποψη θα κρίνεται σε σχέση με την κατηγορία κατάταξης που ταξινομήθηκες. Από κει και πέρα δεν έχει σημασία αν αυτό που λες είναι απόρροια λογικής σκέψης. Αυτό που έχει σημασία είναι το ποιος είσαι και γιατί λες αυτό που λες. Πχ, αν τύχει και έχεις ζήσει στην Αμερική για παράδειγμα όπως στην περίπτωσή μου, είναι σχεδόν απίθανο ο λόγος σου να μην αναχθεί ως αποτέλεσμα "πλύσης εγκεφάλου" από την "Αμερικανική προπαγάνδα". Δεν έχει σημασία αν από άποψη καθαρά ψυχρής λογικής ανάλυσης διατυπώνεις τη θέση ότι πχ η γνώμη να οπλίζονται οι πιλότοι αεροπορικών εταιρειών θα κάνει πιθανούς αεροπειρατές να σκεφτούν διπλά πριν επιχειρήσουν να καταλάβουν ένα αεροσκάφος και πιθανόν να αποτρέψει τέτοιες ενέργειες. Η άποψη αυτή είναι λάθος λόγω Αμερικανικής προπαγάνδας...

Δίνοντας το ονοματεπώνυμό σου εξ'αρχής σε ένα διάλογο στο διαδίκτυο, ή στο μπλογκ σου, στην ουσία δίνεις το έναυσμα να αρχίσει μια παρόμοια διεργασία. Μια διεργασία όπου όπως και στην offline ζωή σου, θα τείνει να θολώνει τις απόψεις σου με βάση καθαρά του ποιός είσαι. Προτιμώ το ίντερνετ -στη μορφή του μπλογκ σαν αυτό που διατηρώ εδώ- στην απλή ανώνυμη (ψευδώνυμη για την ακρίβεια) μορφή μιας απέραντης δαρβινικής σαβάνας. Όπου οι ιδέες θα συγκρούονται για επιβίωση και οι ικανότερες θα υπερισχύουν λόγω "φυσικής επιλογής".
Μου κάνουν εντύπωση, απόψεις ενεργών μπλογκερ, στον Ελληνικό χώρο που υποστηρίζουν ότι η λύση απέναντι στις συκοφαντικές δυσφημήσεις και το λίβελο που συναντάται στα μπλογκς είναι η επωνυμία. Η λύση σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να είναι η άρση της ανωνυμίας και η άμεση δικαστική οδός όπως συμβαίνει και στην συμβατική ζωή όταν κάποιος διαπράττει μια παράνομη πράξη. Από την άλλη, η επωνυμία σε καμία περίπτωση δε διασφαλίζει την ποιότητα του λόγου και των απόψεων και ούτε απαραίτητα αποτρέπει συκοφαντικές δυσφημήσεις ή λιβέλους. Τρανταχτότερο παράδειγμα από την ποιότητα του Ελληνικού τύπου και των μέσων μαζικής ενημέρωσης δεν υπάρχει.

Το μόνο που μπορούμε να καταφέρουμε με την προτροπή ή ακόμα πιο σοβαρά επιβολή της επωνυμίας είναι να τιμωρούμε τη δυναμική των απόψεων και να περιορίζουμε την ελευθερία του λόγου μέσω της αυτολογοκρισίας.

Υ.Γ
Στην παραπάνω κατηγορία φυσικά δεν κατατάσσω τις προφανείς περιπτώσεις που η επωνυμία είναι σκοπός, ως μέσο διαπίστευσης αυθεντίας σε ειδικά θέματα, διαφήμισης, κ.α., και απλά καθαρά θέμα προσωπικής επιλογής.